Soorten coaching en krachtige coachvragen

Deze vormen beschrijven hoe een coach werkt: met welke methodiek, aanpak of insteek. Coaches kiezen hun aanpak op basis van hun visie, opleiding en ervaring. In de praktijk combineren veel coaches meerdere methodieken in hun ‘toolbox’ en halen ze die tevoorschijn wanneer de situatie erom vraagt. 

Systemische coaching

Systemische coaching richt zich op het grotere geheel waarin iemand functioneert, zoals een gezin, team of organisatie. Er wordt gekeken naar onderliggende dynamieken, zoals onbewuste patronen en rollen die iemands gedrag en keuzes beïnvloeden. De coach helpt deze ‘onderstromen’ zichtbaar maken, zodat er meer inzicht ontstaat in de plaats die iemand inneemt binnen het systeem. Systemisch werken leidt vaak tot rust, duidelijkheid en een groter gevoel van vrijheid.

NLP coaching

Deze methode vertrekt vanuit de wisselwerking tussen taal, gedachten en gedrag. De coach helpt je om beperkende overtuigingen te herkennen en om te buigen naar helpende gedachten. Via gerichte technieken krijg je grip op je communicatie en gedrag. NLP staat voor Neurolinguïstisch Programmeren.

Intuïtieve coaching

Bij intuïtieve coaching speelt gevoel, innerlijk weten en energie een grote rol. De coach werkt niet alleen met woorden maar ook met beelden, metaforen en lichaamstaal. Deze aanpak is minder rationeel en meer afstemmend, zachter en verdiepend. Geschikt voor wie met hoofd en hart wil exploreren.

Provocatieve coaching

Provocatieve coaching is speels en tegelijk stevig. De coach daagt je uit met humor, overdrijving en een knipoog om je eigen denkpatronen te bevragen. Deze stijl werkt bevrijdend als je vastzit of weerstand voelt. Het is geen harde confrontatie maar een luchtige spiegel die aanzet tot beweging.

Oplossingsgerichte coaching

De coach richt zich op wat er wél werkt en hoe je dat kunt versterken. Niet het probleem staat centraal, maar de gewenste toekomst en de haalbare stappen daarheen. Deze methode is positief, actiegericht en vaak kortdurend. Je bouwt voort op successen.

Ontwikkelingsgerichte coaching

Deze vorm van coaching kijkt naar jou als mens in ontwikkeling. Je verkent patronen, levensfasen, je identiteit en je groeivragen. Het gaat vaak over diepere thema’s zoals zingeving, leiderschap of verandering op lange termijn. Deze methode is reflectief en verdiepend.

Wandelcoaching

De coaching vindt plaats al wandelend in de natuur. De beweging en de omgeving zorgen voor ontspanning en creativiteit. Vaak wordt de natuur ook als metafoor gebruikt. Wandelen maakt het makkelijker om stil te staan bij wat er speelt.  Wandelen om stil te staan :-).

Equicoaching

Bij equicoaching werkt de coach samen met een paard. Het paard reageert op de lichaamstaal, houding en energie en spiegelt die aan de coachee. Zo krijg je directe feedback op het gedrag en de innerlijke toestand. Zeer geschikt voor bewustwording en persoonlijk leiderschap.

Lichaamsgerichte coaching (embodied coaching)

Deze methode vertrekt vanuit het lichaam en lichaamsbewustzijn: ademhaling, spanning, beweging, houding en sensaties. De coach helpt om die signalen beter te voelen en begrijpen. Zo leert de coachee sneller hoe je stress, emoties of grenzen kan herkennen en reguleren. Vaak worden ademtechnieken en beweging ingezet.

Intervisiecoaching

De coach begeleidt een groep collega’s of professionals die samen reflecteren op praktijkvragen. Iedereen leert van elkaars ervaringen en inzichten. De intervisiecoach zorgt voor structuur, veiligheid en diepgang in het proces door het inzetten van intervisiemethodieken. Intervisiecoaching stimuleert zelfsturing en zorgt voor professioneel leren in groep.

Systemisch werk met opstellingen

Via opstellingen (met vloerankers, poppetjes of representanten) worden verhoudingen binnen bijvoorbeeld een familie of team zichtbaar gemaakt. De coachee krijgt de kans om vanop afstand te kijken naar de eigen positie in het geheel en de invloed van bepaalde dynamieken. Deze methode brengt inzichten aan het licht zonder dat alles verbaal moet worden uitgelegd. Opstellingen worden zowel in privé settings (familieopstellingen) als in organisaties (organisatieopstellingen) succesvol ingezet.

Deze indeling van coaching verwijst naar de inhoudelijke focus. Ze geven aan waarover het coachingstraject gaat en aan welk levens- of werkdomein tijdens de coaching 'gewerkt' wordt.

Leiderschapscoaching

Richt zich op leidinggevenden die willen groeien in hun rol. Thema’s zijn onder meer authentiek leiderschap, omgaan met macht en verantwoordelijkheid, teamdynamiek, communicatie en strategisch denken. Zowel startende als ervaren leiders kunnen baat hebben bij deze vorm van coaching. Leiderschapscoaching stimuleert persoonlijk leiderschap en effectieve impact als leider.

Loopbaancoaching of jobcoaching

Ondersteunt mensen in het duidelijk krijgen van hun professionele richting. Typische thema’s zijn talentontdekking, waarden, drijfveren, jobtevredenheid, heroriëntatie of werkgeluk. Deze coaching helpt loopbaankeuzes maken, knopen doorhakken en stappen zetten. Loopbaancoaching wordt vaak gecombineerd met praktische tools zoals competentieprofielen of arbeidsmarktverkenning.

Stress- en burn-outcoaching

Begeleidt coachees bij het herkennen van signalen van stress, het herstellen van energie en het leren bewaken van persoonlijke grenzen. De focus ligt op veerkracht, zelfzorg en het vinden van een gezond evenwicht tussen draaglast en draagkracht. Vaak wordt samengewerkt met artsen of therapeuten. De aanpak van stress- en burnout coaching is stapsgewijs, respectvol en op maat.

Relatiecoaching

Richt zich op partners die hun relatie willen versterken of heroriënteren. Thema’s zijn communicatie, verbinding, wederzijds begrip en het doorbreken van negatieve patronen. Ook moeilijke gesprekken bijvoorbeeld over een scheiding of nieuw samengestelde gezinnen kunnen begeleid worden. Relatiecoaching creëert ruimte voor groei en herstel van relaties.

Performance coaching

Focust op het verhogen van prestaties in een specifieke context, zoals sport, examens, spreken in het openbaar of doelgerichte projecten. De aanpak is meestal kort, concreet en resultaatgericht. Er wordt gewerkt aan zelfvertrouwen, focus en het overwinnen van belemmerende gedachten. Performance coaching is zeer geschikt voor professionals die piekmomenten willen benutten.

Life coaching

Een brede vorm van coaching die zich richt op persoonlijke ontwikkeling, levensvragen, keuzes of zingeving. De coachee onderzoekt wat echt belangrijk is in zijn/haar leven en hoe daar naartoe gewerkt kan worden. Thema’s zijn balans, richting, identiteit en vervulling. De aanpak varieert sterk naargelang de vraag en kan intuïtief, reflectief of actiegericht zijn.

Organisatiecoaching

Richt zich op individuen of teams binnen een bredere organisatiecontext. Thema’s zijn onder andere cultuurverandering, leiderschap, samenwerking of strategie. De organisatiecoach helpt onzichtbare dynamieken of spanningsvelden in kaart brengen en ondersteunt ontwikkeling die aansluit bij organisatiedoelen. Organisatiecoaching is vaak een brug tussen persoonlijke groei en systemische impact.  Er zijn interne organisatiecoaches en externe organisatiecoaches.

Teamcoaching

Begeleidt teams in het versterken van hun samenwerking, vertrouwen en effectiviteit. De teamcoach werkt met het team als geheel en begeleidt bij thema’s zoals communicatie, conflicthantering, veranderprocessen of teamontwikkeling. Teamcoaching helpt patronen zichtbaar maken en afspraken verduidelijken, zeker bij nieuwe teams of reorganisaties.

Ademcoaching

Werkt met de adem als toegangspoort tot bewustzijn, ontspanning en transformatie. Ademcoaching helpt bij stressreductie, traumaverwerking, energiebalans en het herstellen van de verbinding met het lichaam. De sessies kunnen actief zijn (zoals verbonden ademhaling) of regulerend (zoals hartcoherentie). Ademcoaching wordt vaak toegepast in combinatie met andere lichaamsgerichte technieken.

HSP coaching

Begeleidt hoogsensitieve personen in het omgaan met prikkelgevoeligheid, overprikkeling, vermoeidheid en zingeving. Er is veel aandacht voor zelfzorg, grenzen, energiebeheer en het herkennen van HSP gerelateerde sterktes. HSP wordt immers nog te vaak gezien als zwakte terwijl HSP ook veel kwaliteiten met zich meebrengt.  HSP coaching helpt bij het versterken van eigenwaarde.

Corporate coaching

Coaching op initiatief van organisaties, vaak gericht op leiderschapsontwikkeling, interne mobiliteit, retentie of welzijn. De coach werkt samen met HR of de direct leidinggevenden om de groei van medewerkers te faciliteren. Vertrouwelijkheid, resultaatgerichtheid en aansluiting bij de organisatiecultuur staan centraal. Kan zowel individueel als in teamverband plaatsvinden.

Personal coaching

Individueel traject op maat, zonder vast thema maar afgestemd op de persoonlijke doelen van de coachee. Het kan gaan om persoonlijke groei, gedragsverandering, motivatie, keuzes of het versterken van zelfvertrouwen. De aanpak is flexibel en combineert vaak verschillende stijlen en methodieken. Personal coaching is de meest veelzijdige vorm van coaching.

Executive coaching

Begeleidt directieleden, topmanagers en senior professionals in hun leiderschapsontwikkeling. Thema’s zijn onder meer strategie, invloed, besluitvorming, integriteit, veerkracht en balans. Executive coaching biedt een vertrouwelijke ruimte voor reflectie op complexe vraagstukken. Vaak met focus op duurzame verandering.

Traumasensitief coachen

Vertrekt vanuit het besef dat mensen, ook op het werk, sporen kunnen dragen van vroegere of recente trauma’s. Deze vorm van coaching focust op veiligheid, traagheid en het reguleren van stressreacties. De coach is aandachtig voor signalen van overweldiging en werkt met veel zorg en respect voor aangegeven grenzen. Het doel van Traumasensitief coachen is niet om trauma’s op te lossen maar om mensen veerkrachtiger te maken in hun dagelijks functioneren, ook op het werk.

Coachvragen zijn het kloppend hart van elk coachingsgesprek. Maar niet elke vraag is een goede coachvraag. In deze rubriek vind je een overzicht van verschillende soorten coachvragen, geordend volgens:

• het doel van de vraag (bvb: reflectie, verklaring)
• de stijl of structuur van de vraag (bvb open, gesloten)

Bij elke subcategorie krijg je een beetje uitleg en een aantal voorbeeldvragen. In totaal krijg je zo 70 krachtige coachvragen die je kan inzetten in je praktijk.

De kunst van het stellen van de juiste coachvragen leer je als coach uiteraard niet door lijstjes af te vinken of te reproduceren.  Dat ontwikkel je vooral door praktijkervaring, reflectie en een degelijke coachopleiding. Wat een goede vraag is, hangt ook altijd af van verschillende factoren, bvb: het moment in het coachtraject, de coachee en de relatie met de coach.

1. Coachvragen op basis van hun functie of doel

Reflectieve vragen

Doel: aanzetten tot reflectie, stilstaan bij overtuigingen, ervaringen of patronen.

• Wat zegt dit over jou?
• Hoe kijk je hier vandaag naar?
• Welke overtuiging speelt hier mogelijk mee?
• Waar ben je dankbaar voor in deze situatie?
• Wat vertelt dit over wat jij belangrijk vindt?

Verhelderende vragen

Doel: structuur brengen, gedachten ordenen, de situatie of het verhaal scherp krijgen.

• Wat is precies je vraag?
• Waar gaat dit voor jou echt over?
• Wat bedoel je met...?
• Kan je een concreet voorbeeld geven?
• Wat wil je duidelijk krijgen voor jezelf?

Emotiegerichte vragen

Doel: contact maken met gevoelens, emoties erkennen.

• Wat voel je precies als dit gebeurt?
• Waar in je lichaam voel je dat?
• Welk gevoel roept dit bij je op?
• Welke emotie zit hier mogelijk onder?
• Wat gebeurt er met je als je dit vertelt?

Waarden- of zingevingvragen

Doel: verbinding maken met wat echt belangrijk is, vanuit waarden of zingeving.

• Wat raakt je hierin?
• Wat zegt dit over wat jij belangrijk vindt?
• Waar wil je echt voor staan?
• Welke belangrijke persoonlijke waarde zit hier achter?
• Wat is voor jou écht de moeite waard?

Uitdagende vragen

Doel: confronteren, uitdagen, stimuleren om grenzen te verleggen en patronen te doorbreken.

• Wat vermijd je hier om onder ogen te zien?
• Wat zou er gebeuren als je het tegenovergestelde deed?
• Welke verhalen vertel je jezelf die je tegenhouden?
• Wat hou je liever in stand dan te veranderen?
• Wat riskeer je als je dit wél zou doen?

Actiegerichte vragen

Doel: helpen om concrete stappen te zetten, in beweging te komen.

• Wat kan je vandaag nog doen?
• Wat is je eerstvolgende stap?
• Wanneer ga je dit aanpakken?
• Hoe zal je weten dat je een stap vooruit hebt gezet?
• Wat heb je nog nodig om nu in actie te schieten?

Toekomstgerichte vragen

Doel: richting geven, doelen verkennen en plannen maken.

• Waar wil je over 6 maanden staan?
• Stel je voor dat het lukt: hoe ziet dat eruit?
• Wat hoop je dat er dan anders is?
• Wat zou je toekomstige zelf je nu aanraden?
• Welke toekomst wil jij voor jezelf creëren?

Lichaamsgerichte vragen

Doel: verbinden met lichamelijke signalen, intuïtie en lichamelijke wijsheid.

• Wat voel je nu in je lichaam?
• Waar zit spanning of ontspanning momenteel in je lichaam?
• Wat zou je lichaam doen als het het woord kreeg?
• Welk signaal heb je genegeerd in je lichaam?
• Wat gebeurt er fysiek als je hierover spreekt?

2. Coachvragen op basis van hun vorm of stijl

Open vragen

Doel: ruimte geven voor verkenning, uitnodigen tot reflectie zonder richting te geven.

• Hoe heb je dat ervaren?
• Wat zou je willen bereiken?
• Waarom is dit belangrijk voor jou?
• Wat speelt hier volgens jou mee?
• Welke opties zie je nog?

Gesloten vragen

Doel: informatie checken, helderheid krijgen, toewerken naar duidelijkheid.

• Heb je daar al met iemand over gesproken?
• Is dat voor jou oké?
• Wil je dat doen?
• Vind je dit moeilijk?
• Mag ik je iets vragen?

Keuzevragen

Doel: helpen om te focussen, opties af te wegen, prioriteiten te bepalen.

• Wat weegt voor jou het zwaarst: X of Y?
• Als je moet kiezen, wat zou je dan eerst aanpakken?
• Waar wil je het vandaag over hebben: thema A of B?
• Wat voelt het meest kloppend voor jou als je tussen die 2 kon kiezen?
• Welke optie roept het meeste energie op?

Hypothetische vragen

Doel: ruimte geven voor verbeelding, loskomen van belemmerende overtuigingen.

• Stel dat alles mogelijk is, wat zou je dan doen?
• Wat als je helemaal geen angst voelde?
• Hoe zou je reageren als je 100% vertrouwen had?
• Wat als je beste vriend in deze situatie zat, wat zou je hem aanraden?
• Stel dat dit lukt: wat verandert er dan nog?

Suggestieve vragen (met voorzichtigheid te gebruiken)

Doel: soms bewust richting geven of spiegelen, maar met risico op beïnvloeding.

• Denk je niet dat het tijd is om dat los te laten?
• Zou het kunnen dat je jezelf hier klein houdt?
• Vind je ook niet dat je hier al veel gegroeid bent?
• Zou het helpend zijn om dat eens te proberen?
• Durf je geloven dat je dit kan?

Retorische vragen

Doel: niet bedoeld om letterlijk beantwoord te worden, maar om te prikkelen en inzicht te geven.

• Wil je blijven waar je nu staat?
• Hoe lang ga je dit nog dragen?
• Wil je jezelf blijven tegenhouden?
• Wat als je hier over vijf jaar nog steeds mee worstelt?
• Hoeveel kost het je om dit niet te veranderen?