Kernkwadranten van Daniel Ofman

Wat zijn de Kernkwadranten van Ofman?

De kernkwadranten van Ofman geven een duidelijk zicht op je kwaliteiten en je allergieën of ergernissen.  Het model helpt om de communicatie en de samenwerking in je organisatie of je team te verbeteren.  Het reflectiemodel kan je dus zowel op persoonlijk vlak gebruiken als voor teamdynamieken.

Vier begrippen staan centraal in de kernkwadranten van Ofman:

1. Je kernkwaliteit
2. Je valkuil
3. Je uitdaging
4. Je allergie

Kernkwaliteiten van Ofman: je natuurlijke kracht

De kernkwaliteit volgens Ofman is een positieve eigenschap die jou typeert en die je als vanzelfsprekend beschouwt. Het is een kwaliteit die bij jou hoort, die je moeiteloos inzet en waarvoor anderen je waarderen. Een kernkwaliteit is jouw natuurlijke kracht, iets dat jou moeiteloos afgaat en jou typeert.  Voorbeelden van kernkwaliteiten: zorgvuldig, flexibel, empathisch, besluitvaardig of creatief.  Kernkwaliteiten zijn je fundament, maar kunnen ook een valkuil worden.

Goede vragen om je kernkwaliteit te herkennen:

• Waarin onderscheid ik mij van nature?
• Wat waarderen anderen oprecht in mij?
• Welke kwaliteiten stimuleer ik ook bij anderen?

Valkuil: wanneer je talent omslaat in een zwakte

Elke kwaliteit heeft een keerzijde. Wie te veel inzet op zijn kernkwaliteit, loopt het risico zich daarin te verliezen. Zo kan besluitvaardigheid overgaan in doordrammen, behulpzaamheid in bemoeizucht, nauwkeurigheid in perfectionisme, betrokkenheid in bemoeizucht.

Een valkuil ontstaat wanneer je teveel vertrouwt op je kernkwaliteit.  Wat je kracht was, wordt dan hinderlijk voor jezelf en je omgeving.  Door een valkuil in kaart te brengen, krijg je zicht op hoe je kwaliteit tegen je kan werken.  Een valkuil komt dus voort uit iets waar je goed in bent, maar op dat moment té veel inzet.  Een vervorming van iets wat in oorsprong positief is.

Goede vragen om je valkuilen op het spoor te komen:

• Waarin overdrijf ik mijn kracht soms?
• Wat zeggen mensen over mij als ze me feedback geven op mijn gedrag?
• Welk gedrag van mij wordt als 'te veel van het goede' ervaren?

Uitdaging: hou je kernkwaliteit in balans

De uitdaging binnen de kernkwadranten van Ofman is die kwaliteit die je nog onvoldoende inzet, maar die nodig is om je kernkwaliteit in balans te brengen. Om te voorkomen dus dat een kernkwaliteit omslaat in een valkuil.  Een uitdaging is dus het tegenovergestelde van een valkuil.  De uitdaging zorgt voor tegengewicht zodat je je kwaliteit krachtig kan inzetten zonder te vervallen in een valkuil. De uitdaging wijst op je groeikansen en nodigt uit tot persoonlijke ontwikkeling.  Voorbeelden: structuur naast creativiteit, geduld naast daadkracht, loslaten naast verantwoordelijkheidszin.  

Reflectievragen:

• Welke eigenschappen bewonder ik, maar toon ik zelf weinig?
• Wat willen anderen vaker van mij zien?
• Welke nieuwe gedragspatronen zouden mijn kracht versterken?

Allergie: waarom je je ergert aan anderen

Een allergie is gedrag van anderen dat je mateloos irriteert. Vaak is het een overdreven vorm van jouw uitdaging, dus precies datgene waar je zelf nog in kan groeien. Of het tegenovergestelde van jouw kernkwaliteit.  Je stoort je dus vaak aan gedrag dat én het tegenovergestelde is van jouw kernkwaliteit én tegelijk een uitvergroting is van wat jij misschien meer zou mogen toelaten in jezelf.  Daar zie je de kracht van de Kernkwadranten van Ofman al bovenkomen :-).

Bijvoorbeeld:

• Kernkwaliteit: bescheidenheid
• Valkuil: onzichtbaarheid
• Uitdaging: jezelf durven tonen
• Allergie: zelfoverschatting, arrogant

De arrogantie is in het voorbeeld de doorgeschoten vorm van wat jij eigenlijk nodig hebt: meer zichtbaarheid, opkomen voor jezelf.  En ook het omgekeerde van jouw kernkwaliteit (bescheidenheid).

De allergie is dus vaak een overdrijving van jouw tegenpool. En interessant genoeg: precies die overdreven eigenschap wijst op een kwaliteit waar jij (onbewust) een ontwikkelkans hebt (de uitdaging).

Vragen om allergie op het spoor te komen:

• Van welk gedrag van anderen 'loop ik de muren op'?
• Welk gedrag van anderen stoort me enorm?
• Wat in de ander veroordeel ik snel?

Waarom de kernkwadranten van Ofman ook in teams werken

De kernkwadranten van Ofman zijn niet enkel een tool voor persoonlijke ontwikkeling. Binnen teams helpen ze om elkaars sterktes en gevoeligheden beter te begrijpen. Door ieders kernkwaliteit, valkuil, uitdaging en allergie in kaart te brengen, ontstaat er taal voor gedrag dat anders onbesproken blijft.

Dankzij de Ofman kernkwadranten krijg je inzicht in jezelf, in de samenwerking binnen je team en kan je zelfs op zoek naar aanvullende profielen die je team zouden kunnen versterken.

Gebruik drie invalshoeken om te reflecteren

Om de kernkwadranten goed in te vullen, werk je best met drie invalshoeken:

• Zelfreflectie – Wat herken ik in mijn eigen gedrag?
• Feedback – Wat geven anderen mij terug?
• Perceptie – Waar erger ik me vaak aan en hoe komt dat?

Deze combinatie voorkomt blinde vlekken en maakt het model écht werkbaar.

Voorbeeld: Els en haar luistervermogen

• Els staat bekend als een goede luisteraar. Ze laat mensen uitpraten, stelt open vragen en creëert vertrouwen. Dat is haar kernkwaliteit.
• Soms blijft ze zó lang luisteren dat ze zichzelf vergeet.  Ze durft haar mening niet te geven of knikt mee terwijl ze iets anders denkt. Dat is haar valkuil.
• Wat ze mag ontwikkelen, is zelfexpressie: haar stem durven laten horen, ook als die afwijkt van de ander. Dat is haar uitdaging.
• Tegelijk ergert ze zich aan mensen die veel ruimte innemen in gesprekken, die domineren of onderbreken. Dat is haar allergie, maar het confronteert haar ook met iets dat ze misschien zelf mag toelaten: zichzelf wat meer tonen.

Zelf aan de slag met je eigen kernkwadrant

Wil je ontdekken wat jouw kwaliteiten zijn, waar je risico loopt om in een valkuil te belanden en wat je nog mag ontwikkelen? Dan is het invullen van je eigen kernkwadrant een krachtige oefening. 

Stap 1: Start bij een kwaliteit waar je trots op bent

Kies een talent dat je typeert en dat je moeiteloos inzet.  Iets wat jij belangrijk vindt en wat anderen in jou waarderen.  Denk aan de reflectievragen:

• Wat gaat mij moeiteloos af?
• Wat zeggen anderen vaak positief over mij?
• Waarin herken ik mijn kracht?

--> Dit wordt je kernkwaliteit

Stap 2: Kijk waar die kracht soms te veel wordt

Denk even na over situaties waarin je die kwaliteit misschien iets te fel inzet of waarin mensen aangeven dat het even 'too much' is.  Reflectievragen:

• Wanneer werkt deze kwaliteit tegen mij?
• Wat gebeurt er als ik hierin overdrijf?
• Welk gedrag wekt soms irritatie op bij anderen?

--> Dit wordt je valkuil

Stap 3: Bepaal wat je nodig hebt als tegengewicht

Kijk welke eigenschap je kan helpen om het beste uit je kernkwaliteit te blijven halen, zonder dat ze te veel wordt of onbedoeld afbreuk doet aan jezelf of anderen.  Zoek een kwaliteit die jouw natuurlijke kracht in evenwicht houdt.  Reflectievragen:

• Wat helpt mij om niet in mijn valkuil te belanden?
• Welke kwaliteit bewonder ik bij anderen maar pas ik zelf weinig toe?
• Wat zou mij helpen om flexibeler, milder of evenwichtiger te zijn?

--> Dit is je uitdaging.

Stap 4: Onderzoek je allergie

Denk aan gedrag van anderen waar je je aan ergert en kijk wat dat zegt over jezelf. Meestal is het gedrag dat haaks staat op jouw kernkwaliteit, maar dat ook raakt aan jouw uitdaging.  Reflectievragen:

• Welk gedrag van anderen kan me echt op de zenuwen werken?
• Wat veroordeel ik snel, terwijl het misschien iets laat zien dat ik moeilijk vind om zelf te tonen?
• Waar heb ik minder verdraagzaamheid en wat kan ik daarin leren?

--> Dit is je allergie én een mogelijke spiegel :-)

Laat je inspireren: veelvoorkomende kernkwadranten

Er bestaat geen vaste lijst van kernkwaliteiten, valkuilen, uitdagingen en allergieën. Het model van Ofman is bedoeld om persoonlijk ingevuld te worden. Maar onderstaande voorbeelden kunnen je helpen om je eigen gedragsprofiel beter te begrijpen en je kernkwadrant scherper te krijgen.  Opgelet: de combinaties zijn richtinggevend, het is vooral jouw interpretatie die telt.

Verdiep je in kernkwaliteiten, bekijk het aanbod van HRD Academy

De kernkwadranten van Ofman komen aan bod in meerdere opleidingen binnen HRD Academy, telkens als praktische tool voor inzicht, communicatie en gedragsverandering. In het Professional Coach Training Program (ICF Certified level 1 en 2) leer je hoe je coachees begeleidt bij het ontdekken van hun kwaliteiten, valkuilen en uitdagingen. De Masterclass Teamcoaching benut de kernkwadranten om teamdynamieken te ontrafelen en samenwerking te versterken. En in zowel Performance Coaching (ICF Certified level 1) als Breakthrough Coaching (ICF Certified level 2) ontdek je hoe dit model helpt om diepgewortelde patronen te doorbreken en duurzame groei te stimuleren.

Ook in de Opleiding Persoonlijk Leiderschap ga je aan de slag met de Kernkwadranten van Ofman.