Als trainer omgaan met lastige situaties, uitdagend gedrag en weerstand

Wie training geeft, weet dat het niet altijd vanzelf loopt. Je staat enthousiast voor de groep, maar plots voel je weerstand. Een deelnemer ondermijnt je uitleg, een ander lacht denigrerend bij een oefening. Er wordt onderling gekletst of iemand komt systematisch te laat terug uit de pauze. Soms voel je spanning in de groep, maar je weet niet precies waarom. Het effect op jou als trainer? Je raakt uit je flow, begint aan jezelf te twijfelen of grijpt net iets te fel in.

Omgaan met weerstand en uitdagingen tijdens een training horen bij het trainersvak. Ze kunnen gaan over verstorend gedrag, stil verzet, botsende deelnemers of subtiele sabotage. Hoe je ermee omgaat, bepaalt niet alleen de sfeer in de groep, maar ook de effectiviteit van het leerproces. De kunst is om professioneel én verbindend te blijven reageren zonder jezelf te verliezen of de regie uit handen te geven.

In de eendaagse training Als trainer omgaan met lastige situaties, uitdagend gedrag en weerstand leer je als trainer krachtiger en bewuster omgaan met uitdagend gedrag en spanningen in de groep. We gaan samen aan de slag met veelvoorkomende lastige situaties: deelnemers die afhaken, kritiek geven, weerstand tonen tegen een model of oefening of anderen die domineren of zich afsluiten. Je oefent met concrete interventietechnieken zoals contracteren, escalerend corrigeren en omgaan met conflicten of frictie. Je krijgt ook zicht op je eigen patronen en emoties wanneer het moeilijk wordt, zodat je steviger in je schoenen staat op spannende momenten.

De aanpak van de training is praktisch, ervaringsgericht en verdiepend: je brengt eigen cases in, oefent realistische situaties en krijgt feedback van de trainer en collega’s. Je ontdekt hoe je met kleine interventies het groepsproces weer op de rails kan krijgen en hoe je zelfs van een lastige situatie een waardevol leermoment maakt, zowel voor jou als voor de deelnemers.  De training is ideaal voor elke trainer die professioneel wil leren omgaan met weerstand, conflicten en onverwachte situaties tijdens opleidingen.  Je leert skills die niet in je toolbox als trainer mogen ontbreken.

Alle trainers die beter willen leren omgaan met lastige situaties, uitdagend gedrag of weerstand in de groep.  Als je nog weinig of geen ervaring hebt als trainer, is het goed om eerst de basisopleiding tot trainer te volgen: Train the trainer: Basisvaardigheden voor trainers.

• Je leert omgaan met je eigen emoties wanneer je tijdens een training wordt geconfronteerd met kritiek, weerstand of onverwachte situaties.
• Je herkent ineffectieve deelnemersrollen en kan hier gepast op reageren.
• Je herkent je eigen ineffectieve trainersrollen en leert hoe je daar bewust mee kan omgaan.
• Je kan op een professionele en verbindende manier omgaan met lastig gedrag en weerstand in de groep.
• Je past interventietechnieken toe zoals contracteren en escalerend corrigeren.
• Je ontwikkelt meer flexibiliteit in het afstemmen tussen individuele noden en het groepsbelang.
• Je kan weerstand tegen bepaalde didactische werkvormen, zoals rollenspelen herkennen en hanteren.
• Je versterkt je houding als trainer, zodat je ook in uitdagende situaties rust en regie kan behouden.
• Je leert beter inspelen op de groepsdynamica binnen de deelnemersgroep.

• Omgaan met onverwachte gebeurtenissen en je eigen emoties als trainer. Hoe reageer je als iets je raakt of overvalt? Je krijgt inzicht in je automatische reacties (vluchten, vechten, bevriezen) en leert hoe je met spanning, frustratie of onzekerheid kan omgaan zonder je verbinding met de groep te verliezen.
• Herkennen van storende of ineffectieve deelnemersrollen.  Je leert typische gedragingen herkennen zoals die van de dominante deelnemer, de stille waarnemer, de criticus, de helper, de joker of de afhaker. We bekijken welke boodschap er achter dat gedrag zit en hoe je er adequaat en respectvol op reageert.
• Inzicht in ineffectieve trainersrollen en jouw eigen voorkeursstijl.  Je ontdekt patronen in jouw trainersgedrag: waar je soms te veel verantwoordelijkheid opneemt (bijvoorbeeld als redder), waar je te snel corrigeert of juist te veel loslaat. Je reflecteert op je eigen stijl en krijgt handvatten om krachtiger en zachter aanwezig te zijn.
• Verbindend omgaan met conflicten of spanningen in de groep.  Je leert hoe je onderhuidse wrijving of openlijke botsingen kan herkennen, bespreekbaar maken en begrenzen. We oefenen hoe je spanning benoemt zonder te polariseren en hoe je veiligheid en samenwerking herstelt binnen de groep.
• Contracteren en escalerend corrigeren als interventietechnieken.  Hoe maak je duidelijke afspraken met je groep en hoe grijp je professioneel in wanneer iemand over jouw grenzen gaat? Je leert escaleren en daarbij je toon en kracht juist in te zetten.
• Omgaan met weerstand in verschillende vormen.  We onderzoeken hoe weerstand zich kan tonen: afhaakgedrag, betwisting van je uitleg, kritische vragen, storend gedrag of een negatieve houding tegenover bepaalde werkvormen (zoals rollenspelen). Je leert hoe je die weerstand herkent en hoe je er als trainer kan mee omgaan, in verbinding met je deelnemersgroep.
• Balans houden tussen individuele behoeften en het groepsproces.  Je oefent in het maken van keuzes: wanneer ga je in op de behoefte van één deelnemer en wanneer kies je voor het leerproces van de groep? Je ontdekt manieren om hierin transparant en verbindend te communiceren.

• Zoals in elke training van HRD Academy gaan we ook hier verder dan bij een standaardopleiding: je past het geleerde onmiddellijk toe door het geven van korte lesmomenten in de groep.
• Oefenen met eigen casussen.  Je brengt concrete voorbeelden uit je praktijk aan. Samen analyseren we wat er gebeurde, welke dynamieken meespeelden en hoe je hier als trainer op kan reageren. We oefenen met korte simulaties en geven elkaar constructieve feedback.
• Het is een praktische en interactieve training waarbij je zelf heel veel aan bod komt.  We oefenen veel en geven elkaar ondersteuning en feedback.
• De verwerking gebeurt o.a. door reflectieopdrachten en feedback op individuele leerdoelen.

• HRDA syllabus 'Als trainer omgaan met uitdagende situaties'
• HRDA handouts 'Als trainer omgaan met uitdagende situaties'

Enkele voorbeelden van interessante blogartikelen voor trainers (meer artikelen vind je in de blog van HRDA):

• Groepsdynamica in fasen: hoe je een groep begeleidt van onzekerheid tot afscheid
• De 6 fases van groepsontwikkeling in elke training
• Hoe transfer zorgt voor echte ROI van een opleiding
• Activerende werkvormen brengen je training tot leven
• Trainen is meer dan praten, leren is meer dan luisteren

Annita Rogier is als associated internationaal expert aan HRD Academy verbonden. Ze is drs. in de Arbeid- en Organisatiepsychologie. Als trainer, coach, assessor en psycholoog zet ze zich gepassioneerd in voor de ontwikkeling van trainers, HR managers, coaches, consultants en managers. Ze heeft ruime ervaring zowel in not-for profit als in profit organisaties. Annita heeft 37 jaar ervaring als loopbaancoach / outplacementconsultant, stress- en burn-outcoach en managementcoach, bij: Raadgevend bureau Claessens, CWI, Human Capital Group van Deloitte en Character-Concern. 

Ze leidde zeer veel loopbaanbegeleiders, outplacementadviseurs, re-integratieadviseurs en HR-D professionals op o.a. van Randstad, KPN, CWI, UWV, Bouwfonds, loopbaanadviseurs van diverse Gemeenten, PAC, Ideeënrijk, Transferpunt Zorg, REAX.  Annita is oprichter en duo-voorzitter van de Vereniging voor Erkende Stresscoaches en Burn-out coaches (VESB). Ze schreef daarnaast ook diverse succesvolle boeken.