Deze website maakt gebruik van cookies.
Bekijk cookiebeleid.Een taxonomie is een classificatie: een manier om iets logisch in te delen volgens bepaalde niveaus of categorieën. In het onderwijs en in trainingen gebruiken we taxonomieën om verschillende niveaus van leren te benoemen en structureren.
De bekendste is de taxonomie van Bloom, een model dat leerdoelen ordent van eenvoudig naar complex. Zo krijg je als trainer grip op wat je deelnemers precies moeten leren, hoe diep dat leren moet gaan en hoe je dat kunt begeleiden en evalueren.
Benjamin Bloom was een Amerikaanse onderwijskundige die in 1956 samen met collega’s een taxonomie ontwikkelde voor cognitieve leerdoelen. Zijn model werd wereldwijd invloedrijk in onderwijs, training en curriculumontwikkeling. In 2001 werd de taxonomie herzien door Anderson & Krathwohl — met actiewerkwoorden en een herschikking van de hogere niveaus. Die herziene versie is vandaag het meest gebruikt.
Wanneer je leerdoelen formuleert, is het belangrijk om na te denken over het inhoudsniveau en het denkniveau dat je wil activeren bij je deelnemers. De taxonomie van Bloom helpt daarbij. Om er bijvoorbeeld voor de zorgen dat de deelnemers het DISC model kunnen gebruiken in hun dagelijkse communicatie, moeten ze tenminste al weten wat dit model precies inhoudt en het begrijpen.
De taxonomie van Bloom groepeert leerdoelen in zes niveaus, van eenvoudig naar complex. Elk niveau vraagt om andere werkvormen, leermiddelen, leerinhouden en evaluatie.
Door je leerdoelen bewust te formuleren op een bepaald Bloom-niveau, zorg je ervoor dat je training afgestemd is op het gewenste leerdoelniveau. Je voorkomt dat je bijvoorbeeld 'begrip' (niveau 2) verwacht van je deelnemers, maar je werkvormen, leerinhouden en andere didactische componenten maar mikken op 'onthouden' (niveau 1).
Een goed leerdoel:
Structuur van een goed geformuleerd leerdoel:
Na de training kan de deelnemer [werkwoord] + [inhoud] + [in context]
Bijvoorbeeld: De deelnemer kan het DESC-model toepassen in een rollenspel met een collega.
--> Ter inspiratie: lees ook de blog: SMART doelen formuleren en 20 voorbeelden.
| Niveau | Mogelijke werkwoorden voor leerdoelen |
| Onthouden | benoemen, opsommen, herkennen, aanduiden, herinneren, reproduceren, selecteren, aflezen, labelen, opnoemen |
| Begrijpen | uitleggen, interpreteren, samenvatten, vergelijken, illustreren, parafraseren, beschrijven, verklaren, classificeren, koppelen |
| Toepassen | toepassen, gebruiken, demonstreren, uitvoeren, vertalen naar, hanteren, implementeren, oefenen, oplossen, simuleren |
| Analyseren | analyseren, onderscheiden, ordenen, structureren, categoriseren, onderzoeken, identificeren, diagnosticeren, verklaren, argumenteren |
| Evalueren | evalueren, beoordelen, vergelijken, afwegen, onderbouwen, bekritiseren, beargumenteren, kiezen, inschatten, besluiten |
| Creëren | ontwerpen, samenstellen, ontwikkelen, opstellen, plannen, construeren, modelleren, herschrijven, visualiseren, bedenken |
Je kan deze lijst met werkwoorden gebruiken bij het schrijven van nieuwe leerdoelen of bij het herformuleren van bestaande doelen. Het formuleren van leerdoelen op het juiste niveau zal je praktijk als trainer fors vooruit helpen omdat je inzicht krijgt in de logica hoe mensen leren en welke stappen ze daarin zetten.
Thema: Feedback geven met het DESC model
| Niveau | Leerdoel |
| Onthouden | De deelnemer kan de vier stappen van het DESC-model opsommen. |
| Begrijpen | De deelnemer kan uitleggen waarom het DESC-model helpt bij assertiviteit. |
| Toepassen | De deelnemer past het DESC-model toe in een oefengesprek. |
| Analyseren | De deelnemer analyseert een situatie waarin feedback fout liep. |
| Evalueren | De deelnemer beoordeelt het effect van verschillende feedbackstrategieën. |
| Creëren | De deelnemer ontwerpt een feedbacktool voor het eigen team |
Zo zie je hoe dezelfde inhoud (het DESC-model) op verschillende niveaus leerdoelen kan opleveren, afhankelijk van de context en de fase van het leerproces van de deelnemers.
In opleidingen en trainingen voor volwassenen gebruik je de taxonomie van Bloom als een denkkader om leerdoelen scherp te stellen, op te bouwen en af te stemmen op de praktijk van de deelnemers. Ze helpt je bewust kiezen welk niveau van leren je beoogt en welke didactische keuzes daarbij passen.
Een veelgemaakte fout in business training is dat we te snel naar niveau 4–5–6 springen (analyse, evaluatie, creatie), terwijl deelnemers nog worstelen met begrip of toepassing. Denk aan een team dat een nieuw communicatiekader moet invoeren: als ze het model nog niet snappen, heeft het geen zin om hen al een verbeterplan te laten ontwerpen.
De taxonomie herinnert je eraan dat leren gelaagd is. Door stapsgewijs op te bouwen, verhoog je de kans op échte transfer naar de werkvloer.
In organisatie context is het cruciaal om werkvormen te kiezen die aansluiten bij de praktijk, uitnodigen tot actie en veiligheid bieden voor reflectie. Hieronder vind je een ruime selectie van werkvormen, gegroepeerd per niveau uit de taxonomie van Bloom.
Bij het kiezen van werkvormen hou je rekening met de leerdoelen, maar ook met de beginsituatie, de groepsgrootte, de timing, de energie van het moment en je eigen stijl als trainer.
Wil je zelf leren werken met de taxonomie van Bloom en sterke en juiste leerdoelen formuleren? In deze HRD Academy opleidingen leer je hoe:
Deze website maakt gebruik van cookies.
Bekijk cookiebeleid.