Basisopleiding Paradoxaal (zelf)Leiderschap

Het effectief kunnen omgaan met tegenstrijdigheden, spanningsvelden en dilemma’s is één van de belangrijkste uitdagingen van deze tijd. Dit verloopt voor vele mensen niet bepaald als een tweede natuur. Als begeleider, coach, trainer, HR manager of leidinggevende word je dagdagelijks geconfronteerd met die vorm van complexiteit.  Mensen met hartverscheurende dilemma’s, keuzestress, schijnbaar onverzoenbare doelen of belangen, niet aangeboorde talenten, belemmerende overtuigingen, enz. Vaak verstrikt in ‘of-of’ denken.

In deze opleiding focussen we hierop: kijken naar de wereld en de ander met een ‘paradox mindset’, je bewuster worden van je eigen spanningsvelden en de polariteiten die daarachter schuilen en het leren navigeren tussen die polariteiten.

Deze basisopleiding vormt het fundament voor de masterclasses: Masterclass Paradoxaal Coachen (1 op 1) en Masterclass Paradoxaal Begeleiden van teams en organisaties.  De training kan echter ook als een stand alone programma worden gevolgd als je in de diepte kennis wilt maken met deze andere manier van denken en handelen en/of graag beter met de polariteiten in jezelf, in je werk en in je directe omgeving wilt leren omgaan, zonder daarbij dus de behoefte te hebben om anderen daarin te coachen, te begeleiden of te sturen.

We nemen je in de basistraining mee in de principes van het paradoxaal denken en handelen. We reiken je een nieuwe bril aan om naar jezelf, anderen, systemen en de wereld te kijken. Hiertoe bieden we een theoretische achtergrond en begrippenkader, exploreren we de filosofische grondslagen en het onderliggend mensbeeld en geven we inzicht in de paradoxale methodologie.

Vervolgens maken we in deze basismodule de stap naar het persoonlijke niveau. Omdat meesterschap in het paradoxaal denken en coachen begint bij jezelf, als persoon en als professional, vertrekken we van jouw persoonlijke ontdekkingstocht. Vragen zoals deze komen hierbij aan bod:

• Wie ben ik (allemaal) en welke polariteiten en paradoxen kenmerken mijn leven en werk?
• Hoe krijg ik beweging in een polariteit waar ik op vast loop?
• Hoe kan ik (nog) paradoxaal vaardiger worden?
• Welke factoren beïnvloeden mijn vermogen om vlot te spelen met polariteiten?
• Hoe heeft mijn omgeving invloed op de manier waarop ik mijn tegenstellingen beleef en vormgeef?

De doelgroep voor deze basisopleiding is heel breed: coaches, HR-professionals, leidingevenden, trainers, consultants, projectmanagers en iedereen die beter wil leren omgaan met tegenstrijdigheden, spanningsvelden en dilemma's.

Na deze leergang kan jij:

• naar de wereld, maar ook naar jezelf en anderen, met een ‘paradoxale bril’ kijken.
• in verhalen van anderen paradoxale vraagstukken ontdekken en benoemen.
• een vaag spanningsveld of ongemak bij jezelf vertalen naar een werkbare (kern)polariteit.
• zien welke vaardigheden nodig zijn om paradoxaal competent te zijn. Je kan ze zowel herkennen bij jezelf als bij anderen en je weet hoe ze verder kunnen ontwikkeld worden.
• spelen met de verschillende manieren waarmee je tegenpolen bij elkaar kan brengen.

Deel 1 (klassikaal, 2 dagdelen)

Dagdeel 1

• Basisprincipes en wetenschappelijke en filosofische grondslagen van het paradoxale denken.
• Verduidelijking begrippenkader, zoals verschil tussen een paradox, een tegenstelling, dilemma, polariteit, contrast, inconsistentie, etc.
• Polariteiten op verschillende niveaus.
• Weten wie eigenaar is van welke polariteit.

Dagdeel 2

• De mens bekijken als vat vol tegenstellingen.
• Exploreren van de eigen polariteiten.

Deel 2 (verdieping en zelfreflectie via opdrachten, lectuur en video’s)

Geschatte werktijd: 4 à 8u 

• 7 manieren om tegenpolen met elkaar te verbinden (polariteitenwiel).
• Verdiepende lectuur.
• Inzicht krijgen in je eigen polariteiten aan de hand van 3 pijlers: introspectie - feedback – observatie (zelfreflectielijst).
• Spanningsvelden kunnen omzetten naar polariteiten.
• De trainers hebben 8 paradoxale vaardigheden gedefinieerd en een bijpassend meetinstrument ontwikkeld: de Vragenlijst Paradoxale Vaardigheden (VPV). Als deelnemer vul je de VPV in en selecteer je 1 ontwikkeltip.

Deel 3 (klassikaal, 2 dagdelen)

Dagdeel 1

• Uitwisseling over de zelfobservaties.
• Effectief omgaan met polariteiten in 3 stappen: benoemen, waarderen, en verbinden. Deze 3 stappen vormen ook de opbouw van de vervolgmodules. Toelichting van overeenkomstige handvatten.

Dagdeel 2

• Hoe ontstaan polariteiten in systemen en hoe ga je daar effectief mee om (hoe omgaan met systeemdruk waardoor je in een bepaalde eenzijdige rol wordt gedwongen)?
• Wat betekent het om paradoxaal vaardig te zijn, welke vaardigheden zijn hierbij belangrijk en hoe ontwikkel je die? Bespreking aan de hand van de uitkomsten van de Vragenlijst Paradoxale Vaardigheden (VPV).

• Het leermateriaal is uitgebreid, in de vorm van presentaties, artikelen en filmpjes.
• Daarnaast zijn er opdrachten, tools en didactisch videomateriaal om mee aan de slag te gaan tussen de opleidingsmomenten door.

Rond het thema Paradoxaal (bege)leiden en coachen, kan je bij HRD Academy 3 opleidingen volgen:

1. Basisopleiding Paradoxaal (zelf)Leiderschap (deze opleiding)
2. Masterclass Paradoxaal Coachen (1 op 1)
3. Masterclass Paradoxaal Begeleiden van teams en organisaties

Om de 2 verdiepende masterclasses (2. en 3.) te kunnen volgen, moet je eerst de Basisopleiding Paradoxaal (zelf)Leiderschap gevolgd hebben.

Wist je dat je als deelnemer wellicht recht hebt op één of meerdere opleidingssubsidies? Je leest er hier alles over.

Deze opleiding komt specifiek in aanmerking voor:

• Werkbaarheidscheques 
• Opleidingspremie Brussels Hoofdstedelijk Gewest 

Silvia Derom is professioneel coach, trainer en ontwikkelaar van opleidingen en coachtools. Ze maakte van haar fascinatie voor tegenstellingen, ‘en-en-en’ verhalen en eigenlijk alles wat niet in één hokje te plaatsen is, haar specialiteit. Ze verdiepte zich o.a. in mensen met een breed interesseveld (creatieve generalisten) en maakte er haar missie van om deze doelgroep op de kaart te zetten in Vlaanderen en Nederland. Nu leidt ze ook andere coaches op die met deze doelgroep willen werken via haar ‘Multipassionate Coaching Academy’.

De begeleidingen van deze veelzijdige coachees gaan vaak over de dans tussen focus en veelheid, uitwaaieren en afbakenen, rust en uitdaging. Niet zelden omschrijven ze zich ook als ‘vat vol tegenstellingen’. De link met paradoxen en het werk van Ivo Brughmans was snel gelegd. Ivo en Silvia sloegen de handen in elkaar om de denkkaders van het paradoxale denken te vertalen naar concrete coachtools en methodieken en schreven samen het boek ‘Paradoxaal Coachen’.

Ivo Brughmans is filosoof, politicoloog en managementconsultant. Hij werkt vanuit Antwerpen en Utrecht en adviseert organisaties doorheen heel Europa. Het verbinden van tegenpolen loopt als een rode draad door zijn leven en werk: als filosoof bezig met praktische bedrijfskundige problemen, als Belg werkzaam in Nederland en als rationalist vertrouwend op intuïtie.

Ivo is gepassioneerd door het thema van paradoxaal leiderschap: hoe kunnen we ogenschijnlijk tegengestelde waarden en doelen met elkaar verbinden, in onszelf, in organisaties en in de samenleving? Zijn passie is om complexe en taaie vraagstukken vanuit een en/en-perspectief te bekijken, vanuit de diepe overtuiging dat dit perspectief nodig is om te komen tot meer duurzame oplossingen voor de grote uitdagingen van vandaag.

Over dit paradoxale perspectief schreef Ivo verschillende boeken en geeft hierover inspiratiesessies, masterclasses, workshops en trainingen. Zijn meest recente boek 'Paradoxical leadership. How to Make Complexity an Advantage' (2023) wordt wereldwijd verspreid door Rotman/University of Toronto Press.

Ivo studeerde Filosofie, Internationale politiek en Bedrijfskunde en is psycho-energetisch master coach. Hij heeft 25 jaar gewerkt voor een internationaal management adviesbureau.