Instructional design en Japanse tuinen

Een nieuw perspectief op het ontwerpen van leren

Hoe bereid je een leertraject écht goed voor? Hoe voorkom je dat je in de val loopt van een trainingsaanbieder die vooral zoveel mogelijk factureerbare dagen wil verkopen, in plaats van effectieve leerimpact te garanderen?

Benader leer- en ontwikkelvraagstukken met de logica van een Japanse tuinier.

1. Wat je te doen staat, is 庭木 (Niwaki): het snoeien, begeleiden en vormgeven van de bomen in de (bedrijfs)tuin. Het eindresultaat moet natuurlijk ogen, dynamisch, als vanzelf gegroeid, maar wel binnen de grenzen van een helder afgebakend tuinmuurtje (結界, Kekkai). En met de voorwaarde dat elk element binnen die ruimte zijn volle potentieel toont, kwaliteit uitstraalt, betekenis draagt en bijdraagt aan het geheel.

2. Terwijl je gedetailleerd werkt, hou je altijd het geheel in de gaten. Ga zitten in je theehuisje (東屋, Azumaya) en bekijk het overzicht. Die mentale afstand, dat metaperspectief, maakt het mogelijk om te zien of een steen, een kiezel, een plant of een boom verplaatst moet worden of in plaats van gesnoeid of getraind.

Diepgaand leren vraagt doordacht instructional design

3. Dan komt 根回し (Nemawashi). Voor je iets verplaatst, of verwacht dat een boom een nieuwe vorm aanneemt, bereid je eerst zorgvuldig het wortelstelsel voor.  Bestudeer de structuur van het systeem. Ontbloot het dan voorzichtig, met respect. Geef elke wortel individuele aandacht, maak hem klaar voor de verandering die komt. Zorg. Water. Spreek. Fluister. Snoei, maar met mate. Moedig aan, maar niet te bruusk.

4. Wek gaandeweg enthousiasme op bij wat groeit. Breng de elementen in beweging en vertrouw erop dat alle delen van het geheel mee wíllen groeien in een sterker geheel. Ga verder.

5. Herontwerp je tuin, stap voor stap - maar alleen wanneer het seizoen juist is. Weet exact wanneer je iets wél of juist niét moet doen. Ga traag.

6. Beweeg. Snoei. Train. Maar met zachtheid. Handel nooit zonder dat de ingreep ook lijkt te komen vanuit het organisme zelf. Groeien doe je delicaat.

7. Hou je interventies bij. Noteer zelfs de kleinste ingrepen. Leer van de organismen waarmee je aan de slag bent gegaan. Sommige wortels werden onnodig gesnoeid of te pijnlijk. Sommige takken te vroeg of te laat geknipt. Leer. Leer ook over jezelf. Een tuinier is altijd verwonderd.

8. En dan is er ワビサビ (Wabisabi). Het werk was nooit perfect. Het werk is nooit af. Het beste leertraject is datgene dat onaf blijft.

De les voor wie met leren werkt

Dus: wanneer je nog eens met een trainingsaanbieder, opleidingspartner of L&D-leverancier spreekt — denk dan aan instructional design. Denk aan tuinen. Denk Niwaki, Nemawashi, Wabisabi.