Wat maakt dat sommige mensen beter kunnen omgaan met moeilijke gesprekken, spanningen of onverwachte situaties? Waarom voel je je bij sommige mensen meteen begrepen? Het antwoord zit vaak in iets onzichtbaars maar krachtigs: de emotionele intelligentie, ook wel EQ genoemd.
EQ of emotionele intelligentie is het vermogen om emoties bij jezelf en anderen te herkennen, begrijpen, reguleren en doelgericht in te zetten in je denken en handelen. Daniel Goleman, een Amerikaanse psycholoog die het concept populair maakte, onderscheidt vijf essentiële vaardigheden die samen de kern vormen van EQ. We bespreken ze hieronder één voor één.
Een zelfbewust iemand merkt zijn eigen emoties op, herkent ze en begrijpt ze. Het betekent dat je in staat bent om te zeggen: 'Ik voel me gespannen omdat ik bang ben om te falen' of 'Ik merk dat ik geïrriteerd ben omdat ik me niet gehoord voel'. Wie zelfbewust is, laat zich minder snel overweldigen door emoties omdat ze vanop een afstand geobserveerd worden. Een zelfbewust iemand begrijpt dat hij een emotie voelt en niet die emotie zelf ís. En dat een emotie komt en gaat en vaak getriggerd wordt. Zelfbewustzijn is de basis voor alle andere EQ vaardigheden.
Voorbeelden:
Iemand die emotioneel intelligent is, kan zijn impulsen beheersen, zijn emoties in balans houden en bewust kiezen hoe te reageren in bepaalde situaties. Het betekent niet dat je emoties onderdrukt, maar dat je ze niet zomaar de baas laat zijn. Je erkent je gevoelens, maar laat ze niet automatisch bepalen wat je doet of zegt. Je houdt de controle over je emoties. Mensen met een sterke zelfregulatie kunnen omgaan met frustratie, spanning of onzekerheid zonder anderen te kwetsen of zichzelf te verliezen.
Voorbeelden:
Mensen met een hoog EQ hebben vaak een natuurlijke drive en motivatie. Ze weten wat belangrijk voor hen is en blijven gemotiveerd, ook als het eens wat moeilijker wordt. Ze hebben een positieve ingesteldheid en kunnen flexibel omgaan met veranderingen. Ze zoeken geen constante beloning van buitenaf maar voelen van binnenuit wat belangrijk is voor hen.
Voorbeelden:
Emathie betekent dat je aanvoelt wat anderen voelen, zonder dat ze het hoeven uit te spreken. Je kan het perspectief van de ander innemen en je inleven in hun emoties, zelfs als je het inhoudelijk niet eens bent met hen. Empathie maakt echte verbinding mogelijk.
Voorbeelden:
Sociaal vaardige mensen maken vlot contact, bouwen vele relaties op en communiceren op een verbindende manier. Ze kunnen goed luisteren, zijn vaak vlotte sprekers en gaan constructief om met spanningen zodat ze goed in team kunnen functioneren. Iemand met een hoog EQ heeft sterke sociale vaardigheden, kan inspireren maar geeft toch grenzen aan waar nodig.
Voorbeelden:
IQ (intelligentiequotiënt) gaat over cognitieve vaardigheden zoals logisch denken, geheugen en probleemoplossing. EQ draait om iets anders: hoe goed je jezelf en anderen emotioneel aanvoelt en hoe je daarmee omgaat.
Je IQ helpt je om iets te begrijpen. Je EQ helpt je om jezelf en anderen te begrijpen. En in een wereld waarin communicatie, samenwerking en zelfzorg steeds belangrijker worden, is het hebben van een goed EQ pure noodzaak geworden.
Mensen met een laag EQ zijn minder afgestemd op hun eigen gevoelswereld en op die van anderen. Een beperkt EQ leidt vaak tot misverstanden, spanning of stress en kan zich bijvoorbeeld op deze manieren uiten:
EQ is geen zweverig concept, het is een superbelangrijke vaardigheid die je helpt om rustiger, wijzer, gelukkiger en sterker in het leven te staan. Emotionele intelligentie helpt je onder andere om:
Zeker weten. EQ is geen vast gegeven, het kan groeien met aandacht en oefening. Je hoeft geen ‘emotioneel wonder’ te zijn, het begint met kleine stappen: luisteren naar jezelf, pauzeren voor je reageert of je bijvoorbeeld afvragen wat de ander nodig heeft. Coaching, training of zelfreflectie kunnen je hierbij helpen, maar het belangrijkste startpunt is je eigen nieuwsgierigheid en bereidheid om te groeien.
EQ ontwikkelen vraagt een bereidheid om telkens opnieuw af te stemmen op jezelf en op de ander. Hier zijn een paar tips die kunnen helpen om je EQ te verhogen:
Wil je meteen aan de slag met het versterken van je emotionele intelligentie? Kies dan een paar momenten per dag om te oefenen en emotioneel sterker te worden. Bijvoorbeeld aan de hand van onderstaande 5 stappen.
Wil je verder aan de slag met emotionele intelligentie? Dan is de Opleiding Emotionele Intelligentie – EQ een echte aanrader, met Yannick Lierman. Je leert er hoe je je EQ versterkt in het dagelijks leven én in je professionele rol.
Ook de Opleiding Persoonlijk Leiderschap is bijzonder geschikt voor wie bewuster wil omgaan met zichzelf, zijn patronen en innerlijke drijfveren.
Andere opleidingen waarin EQ een sleutelrol speelt zijn:
Verder zijn deze events/retreats rond zelfbewustzijn interessant: Stilte als bron van wijsheid en persoonlijk leiderschap en Stilte Retraite: De Magie van Stilte.