Masterclass Spelende werkvormen uit Brazilië en Uruguay

Deze masterclass is de derde van vijf éénmalige workshops die Francis Laleman bij HRD Academy geeft in het verloop van drie opeenvolgende dagen, op dezelfde trainingslocatie.  De workshops bouwen niet verder op elkaar, je kan dus kiezen welke workhop(s) je wil volgen.  

Dag 1 (3 oktober 2022) Thema: Exformatie

• Workshop 1: 09:00-16:30: Masterclass Exformatieve Werkvormen

Dag 2 (4 oktober 2022) Thema: Spelend Leren in de Wereld

• Workshop 2: 09:00-12:15: Masterclass Spelend Leren met Werkvormen uit de Filippijnen
• Workshop 3: 13:15-16:30: Masterclass Spelend Leren met Werkvormen uit Brazilie en Uruguay

Dag 3 (5 oktober 2022) Thema: Opnieuw op weg in je leven en je werk

• Workshop 4: 09:00-12:15: Masterclass Agility: op weg naar een verrijkend leven in een buigzame organizatie
• Workshop 5: 13:15-16:30: Masterclass Ikigai: anders op weg in je leven en je werk

Deze halfdaagse workshop past in een vernieuwende visie op leren die al enkele decennia een sluimerend bestaan leidt, maar waarvan de impact zich tot nog toe vooral heeft beperkt tot werken met kinderen (Montessori, Piaget) en jongvolwassenen (Boal), in een schoolse context of in het kader van groepsbegeleiding bij vrijetijdsactiviteiten. Het is pas met de recente doorbraak van wetenschappelijke inzichten in hoe mensen echt leren, dat er opnieuw belangstelling is ontstaan voor spelend leren – ook binnen de “serieuze” omgeving van het werk. Het is al lang geen verrassing meer om C-levels en executives in een zaal te zien zitten met legoblokjes spelen – en de term “serious play” is een vast onderdeel van “het nieuwe normaal” geworden.

Deze workshop geeft je inzicht en praktijk in toepassingen van spelend leren, die werden ontwikkeld en gepopulariseerd door kunstenaars/pedagogen uit het Zuiden van Amerika.

We beginnen in Montevideo, de hoofdstad van Uruguay en uitvalsbasis van Joaquín Torres García – totaalkunstenaar, medewerker van Antoni Gaudí en Piet Mondriaan, educator, uitvinder van het universeel constructivisme en designer (en producent) van speelgoed, spelborden en (kinder)spelvormen. Met zijn “universeel constructivisme” ging Torres-Garcia op zoek naar een universele, visuele en/of vormelijke basistaal – waarvan hij proefondervindelijk aannam dat mensen ermee “van nature” inzichten zouden uitwisselen. Dit leidde tot het op de markt brengen van lerend “speel”-goed, dat tot vandaag nog door de Taller Torres García wordt geproduceerd en verdeeld en dat in Zuid-Amerika nog steeds razend populair is. In de workshop maken we zelf universeel-constructivistische spelbladen en faciliteren we lerende spelvormen die daarop zijn gebaseerd.

Daarna reizen we naar Brazilië, waar we werken met “speel”-goed vervangen door lichaamswerk – tijdens een spektakelrijke ontdekkingsreis door de wereld van “games for actors and non-actors” – een reeks op embodiment steunende werkvormen waarmee Augusto Boal wereldfaam verwierf en die wij onder facilitatie van eerste-generatie-Boaliaan Francis Laleman vertalen in de context van onze eigen professionele realiteit.

Francis is een oude bekende van HRDA. In 2019 vertrok hij met workshops en een studieproject naar Argentinië (Buenos Iares) en Uruguay (Montevideo), waar hij zich herbronde in wat altijd al één van de hoekstenen van zijn werk als trainer en designer van leertrajecten was geweest. Hij woont nu in Singapore en werkt met organisaties en NGO’s in het sociaal-educatieve veld – in Indonesia, Vietnam, Cambodia, de Filippijnen en Hong Kong. Dit najaar is Francis op doorreis in Europa met een hele serie workshops. Dit is dus een unieke kans om iets heel bijzonders van en met hem te leren.

Deze eenmalige interactieve workshop is iets voor jou als je werkt met groepen – en je bent process designer, organisatie-ontwikkelaar, facilitator, trainer, opvoeder, sociaal werker, systemische opsteller, L&OD specialist, of welke rol ook die te maken heeft met de ontwikkeling van competenties en talent in individuen en groepen.

• Waarom spelend leren zo doeltreffend is.
• Je leert wat “placeholders” zijn en waarom die zo belangrijk zijn bij het “vasthouden” van voorlopige leerfases in een leerproces.
• Je leert dat “placeholders” altijd vormelijk zijn, maar ook hoe elementen van lichaamswerk de rol van “placeholder” kunnen overnemen.
• De objectieve en beeldende taal van het universeel constructivisme – en hoe je dit kan toepassen in de design en de facilitatie van je eigen leertrajecten.
• Spelend leren met zelfgemaakte universeel-constructivistische spelborden.
• Je faciliteert universeel-constructivistische spelvormen.
• Je ontdekt de wereld van belichaamd leren.
• Je leert Boaliaanse spelvormen hertalen naar lerende werkvormen.
• Je speelt en faciliteert “games for actors and non-actors”.
• Je leert de specifieke ruimte van onsite werk en online werk heel doelgericht benutten.
• Je oefent met Zuidamerikaanse lerende spelvormen en past die toe op leerinhoud en leerdoelen uit je eigen organisatie.

Halve dag (13:15-16:30)

• Spelende introductie (Boal)
• Spelende ontdekking van de basiselementen van universeel-constructivisme (Torres García)
• De gulden snede: we spelen en faciliteren universeel-constructivistische spelvormen
• Spelend omgaan met weerstand
• Design en faciliteer je eigen constructivistische werkvorm
• Van spelend/lerend ”object” naar werken met lichaamstaal
• Spelvormen met lichaamstaal (Boal)
• Spelend reflecteren: wat hebben we allemaal geleerd?
• Train-de-trainer: hoe passen we dit allemaal toe in onze eigen context?

• een nieuwe kijk op jezelf.
• een nieuwe kijk op “serious play”.
• inzicht in hoe je spelvormen kan gebruiken ten dienste van het behalen van leerresultaten.
• kennis en praktijk in werken met contextverbredende spelvormen uit Zuid-Amerika.
• een waaier technieken en facilitatievormen om zelf mee aan de slag te gaan.
• een vernieuwende methode om de leerresultaten in je organisatie te optimaliseren.
• technieken om de leercultuur in je organisatie bij te sturen en de nieuwsgierigheid van je medewerkers aan te wakkeren.

• Webpagina: Francis Laleman, 2021: Design and Facilitation of Universal Constructivist Learning Games
• E-Boek (pdf): Augusto Boal, 1992: Games for Actors and Non-Actors

• KMO Portefeuille - Erkenningsnummer van HRD Academy: DV.O202520
• Werkbaarheidscheque - Bekijk de voorwaarden
• Opleidingspremie Brussels Hoofdstedelijk Gewest - Bekijk de voorwaarden

Lees hier meer over alle subsidiemogelijkheden    

Francis werkt al 45 jaar met mensen en groepen, kunst, en de natuur. Hij leest, schrijft, schildert, tuiniert, en speelt. Hij is een partner, minnaar, en vader. Maar het leerpad in al  deze dingen gaat over steile bergen en diepe dalen – en veel strepen heeft hij nog niet verdiend. Stiekem hoopt hij dat blijven spelen en reflectie de sleutels zijn, maar hij weet nog niet op welk slot precies die zullen passen. Waarschijnlijk is loslaten het echte geheim, maar daar is hij voorlopig nog niet zo goed in.

Francis is dus op weg, Ook letterlijk. Afkomstig uit de de klei in de polders langs de Noordzeekust, waar de meeuwen roepen en aan de horizon de zon op de krijtrotsen van Dover zingt, als een sirene. Bijna twintig jaar woonde, leerde en werkte hij hoog in de bergen van de Himalaya, in India, en in Sri Lanka. Hij keurde zichzelf af als Boeddhistische monnik - maar blijft op zoek naar de beste manier om studenten de wonderen van de Sanskrit en Paliliteratuur te helpen ontdekken. En schrijven. Ondertussen heeft Francis de eerste bladzijde geschreven van wel honderd ingebeelde boeken. Omhelzen wat niet kan is dus een levenskunst. En altijd weer spelen met wat misschien mogelijk is.

Het is in het sociaal werk, met andere afgekeurden en mislukkelingen, op straat en in de rijstvelden, dat Francis ontdekte dat kinderen veel liever en beter leren dan volwassenen. Geinspireerd door Rabindranath Tagore, Paolo Freire en Augusto Boal belandde Francis ten slotte in de wereld van niet-conventioneel leren, waarin hij snel een stevige internationale reputatie uitbouwde, eerst in India en later daarbuiten, eerst bij de “unteachables,”, daarna ook in de nette kantoren van het bedrijfsleven.

Francis woont in Singapore. Je vindt hem op de meest onwaarschijnlijke plekken: in een telecombedrijf, een rijstfabriek, op een vrachtschip, in een opvanghuis in Jakarta. Hij is lid van The Scrum Alliance en The Systemic Design Association, geeft les aan The London Scrum Academy, is adviseur bij People Before Patients. Hij reist nog steeds de wereld rond met workshops over leren leren, levenslessen, Boeddhistische systeemtheorie, OD, Design, UX, Scrum, Agile, en de kunst van het faciliteren.  

Ikigai pikte hij op in Japan, en in 2018 trok hij naar een Japans eiland om zich verder in het onderwerp te verdiepen. In de loop van 2024 verschijnt van hem bij de Buechergilde (Duitsland) een boekje over ikigai, met originele vertaling van stukken uit Ikigai ni-Tsuite van Kamiya Mieko. Het boekje kwam tot stand in samenwerking met Stephanie Fehr en is gebaseerd op 5 jaar samen ikigai workshops faciliteren (2018-2023).